Wat willen we bereiken?
Als gemeente streven wij ernaar om de impact van de risico’s te minimaliseren. Dit betekent dat we een weerstandsvermogen nastreven dat op z’n minst voldoende is. Hiervoor houden we een factor aan tussen de 1,0 en 1,4 (“voldoende” volgens de nota risicomanagement) ten opzichte van het benodigde weerstandsvermogen.
Wat gaan we daarvoor doen?
De nu voorliggende jaarrekening 2022 baseren we op de actualisatie van risico’s, opgenomen in de programmabegroting 2023. Dit op basis van de uitgangspunten van de nota risicomanagement die is vastgesteld in de raad van december 2019.
bedrag x € 1.000 | |
Benodigde weerstandscapaciteit bij verschillende zekerheidspercentages | |
Percentage | Bedrag |
|---|---|
5 | 3.500 |
10 | 4.000 |
15 | 4.300 |
20 | 4.500 |
25 | 4.800 |
30 | 5.000 |
35 | 5.200 |
40 | 5.300 |
45 | 5.500 |
50 | 5.700 |
55 | 5.900 |
60 | 6.100 |
65 | 6.300 |
70 | 6.600 |
75 | 6.800 |
80 | 7.100 |
85 | 7.500 |
90 | 8.000 |
95 | 8.700 |
Hieronder lichten we dit toe met een opsomming van de onderwerpen en vervolgens per onderwerp een uitgebreide toelichting:
- Actualisatie van risico’s opgenomen in de programmabegroting 2023
- Het beleid omtrent de weerstandscapaciteit en de risico’s
Actualisatie van risico's opgenomen in de programmabegroting 2023
Om de risico's van Gemeente de Fryske Marren in kaart te brengen is in samenwerking met de teams een risicoprofiel opgesteld. In het onderstaande overzicht wordt echter alleen het aantal risico's gepresenteerd met de hoogste bijdrage aan de berekening van de benodigde weerstandscapaciteit met een maximum van 20.
bedrag x € 1.000 | |||||
Belangrijkste financiële risico's | |||||
Risico-nummer | Risico | Kans | Maximaal financieel gevolg | Invloed | Beheersmaatregelen |
|---|---|---|---|---|---|
R98 | Capaciteit elektriciteitsnetwerk | 70% | 1.500 | 8.93% | Proactieve communicatie |
R104 | Rampen en crisis (GRIP 4). | 20% | 3.500 | 5.95% | Afronden crisisplan, opleiden |
R135 | Extreme inflatie | 50% | 1.000 | 4.27% | Reserveringen t.a.v. prijs- |
R113 | Uitvoeringsprogramma woningbouw | 50% | 1.000 | 4.25% | Monitoren en plannen via dashboard. |
R112 | Integrale Veiligheid | 50% | 1.000 | 4.25% | Beroep op tijdelijke handhavers en compensatie- |
R25 | Rentelast stijgt fors | 70% | 600 | 3.58% | Jaarlijks rekenrente actualiseren |
R136 | Krappe arbeidsmarkt | 50% | 750 | 3.21% | Actualiseren strategische personeelsplanning, specifiek inhuren |
R132 | Toename ziektes en plagen in groen en water | 90% | 350 | 2.68% | Verhogen van de bio-diversiteit: zorgen voor meer insecten die natuurlijke bestrijding leveren. Strategische communicatie met inwoners. Werkzaam-heden verrichten om soortenuit het water te halen, actualiseren van beheerplan. |
R96 | Onvoldoende kavels verkopen | 30% | 1.000 | 2.56% | Bestaand aanbod nadrukkelijk onder aandacht brengen, locaties aantrekkelijk maken. |
R76 | Onvoldoende budget om bestaande zorg-ondersteuningsvragen te realiseren. | 30% | 1.000 | 2.54% | Actueel beeld van prognoses ontwikkelen. |
R125 | Onrechtmatig inkopen | 25% | 1.000 | 2.13% | Structureel bewustwording creëren via inkoopstart-formulier, inkoopkalender en periodieke gesprekken. |
R130 | Inbraak IT-systemen | 50% | 500 | 2.13% | Periodiek actualiseren Actieplan Informatieveiligheid. Nulmeting uitvoeren voor BIO-cyclus. |
R131 | Continuïteit digitale Infrastructuur | 50% | 500 | 2.12% | Periodiek actualiseren van Actieplan Informatie-veiligheid en BIO-lijst met beheersmaatregelen. |
R137 | Afsluiten gaslevering Gazprom | 20% | 1.250 | 2.09% | Gasverbruik reduceren, overgang zelfleveringsmodel OVEF |
R115 | Verzakking wegen, bermen en kunstwerken | 75% | 300 | 1.91% | Onderhoud prioriteren op kwaliteitsniveau, grondwaterstanden monitoren. |
R138 | De klimaatverandering, hoge worteldruk, laag grondwaterstand (peil) en veenweideproblematiek | 70% | 300 | 1.79% | Ongevallen door extra schade naast de normale verzakking of schade aan wegen, kwetsbare, waterverzadigde bermen en kunstwerken |
R105 | Rampen en crisis (GRIP 3) (gemeentegrens overschrijdend) | 10% | 200 | 1.66% | Afronden crisisplan, opleiden |
R114 | Uitstel omgevingswet | 50% | 350 | 1.50% | Actief informeren ontwikkelingen, monitoren mogelijkheden rijksmiddelen |
R94 | Exploitatieresultaat Sportbedrijf | 50% | 250 | 1.07% | Jaarlijks hercalculeren van exploitaties, monitoren in P&C cyclus |
R122 | Uitstellen investeringen onderwijshuisvesting | 25% | 500 | 1.07% | Nieuw beleidsplan IHP, jaarlijks prognose investeringen actualiseren |
Op basis van de ingevoerde risico's is een risicosimulatie uitgevoerd. De risicosimulatie wordt toegepast omdat het reserveren van het maximale bedrag ongewenst is. De risico's zullen immers niet allemaal tegelijk en in hun maximale omvang optreden. Onderstaande figuur en de bijhorende tabel tonen de resultaten van de risicosimulatie.
Het reserveren van het maximale bedrag van € 20,6 miljoen is ongewenst. De risico's zullen immers niet allemaal tegelijk en in hun maximale omvang optreden. Daarom is een risicosimulatie toegepast. In onderstaande figuur en de bijhorende tabel ziet u de resultaten van deze simulatie.
Uit de grafiek en de bijbehorende tabel volgt dat 90% zeker is dat alle risico's kunnen worden afgedekt met een bedrag van afgerond € 8.000.000 (benodigde weerstandscapaciteit).
Nieuwe ontwikkelingen
Het is belangrijk om ook nieuwe risico’s in beeld te brengen. Daarom houden we scherp alle nieuwe ontwikkelingen in de gaten. Hieronder een overzicht van wat er in 2023 speelt.
Elektriciteit | Er is voorlopig een tekort aan transportcapaciteit op het elektriciteitsnetwerk
Het elektriciteitsnet is steeds vaker niet op toegespitst op de behoefte aan stroom en de teruglevering ervan. Begin 2023 zijn er in onze gemeente maar liefst 50 knelpunten voor het afnemen van stroom (29) en het terugleveren van stroom (21). Liander wil met haar investeringsprogramma NuLelie in de komende 3 jaar de problemen met het elektriciteitsnet in Friesland en de Noordoostpolder oplossen en een stap voorwaarts maken naar de toekomst. In de tussenliggende periode blijven er transportbeperkingen.
Dit kan consequenties hebben voor:
- de verkoop van kavels in woningbouwlocaties en kavels op bedrijventerreinen.
- het ontwikkelen van inbreidingslocaties
- en verduurzaming middels zonnepanelen en zonnevelden.
Het is aan de gemeente om keuzes te maken
De beperkte ruimte die er nog is op het elektriciteitsnetwerk kan maar voor een beperkt aantal ontwikkelingen worden ingezet.
Gas | Voor 2023 zijn het risico en de financiële gevolgen voor de inkoop van gas en elektra gedaald
Het risico omtrent afsluiten gaslevering Gazprom is enorm verlaagd. Inmiddels is de rechtsopvolger van Gazprom, SEFE, de gasleverancier van de Friese overheden. Dit contract loopt nog tot 31 december 2023. Per 1 januari 2024 gaan wij over op het zelfleveringsmodel. SEFE valt buiten het 5e sanctiepakket van de Europese Unie, dit maakt dat wij gewoon gas mogen blijven afnemen. Daarbij komt dat de gasvoorraad weer op niveau is en iedereen zuiniger omgaat met het gas.
Extreme inflatie vraagt om prijsbijstelling
De raad heeft op 14 september 2022 de uitwerking van de Meicirculaire 2022 vastgesteld. Vanwege de extreme inflatieontwikkeling is besloten niet alleen een stelpost op te voeren voor reguliere uitgaven, maar ook voor investeringen. In de Najaarsrapportage 2022 is de stand van zaken van de prijsontwikkeling van de reguliere uitgaven en de lopende investeringen gepresenteerd. Uit de inventarisatie bleek dat er ook een bijstelling prijscompensatie eenmalige kredieten nodig was. De raad heeft deze uitwerking op 7 november 2022 vastgesteld.
Vanwege de uitzonderlijke stijging van de prijzen sinds het uitkeren van de prijsbijstelling voor het jaar 2022 met de Meicirculaire, wijkt het kabinet eenmalig af van de reguliere systematiek. Bij de Voorjaarsnota 2023 en dus de Meicirculaire 2023 wil het kabinet nu een extra prijsbijstelling uit te keren die terugkijkt naar het jaar 2022. Dit extra accres wordt dan gebaseerd op de desbetreffende indices voor prijsontwikkelingen voor het jaar 2022 van het Centraal Economisch Plan 2023.